De Sakko-prijs voor Kunsten en Letteren 2001 is toegekend aan
Gerrit J. Westerveld, grafisch en beeldend vormgever te Bergen op Zoom
vanwege zijn hoge kwaliteit van werken in diverse grafische genres waarbij hij trouw blijft aan zijn artistieke uitgangspunten. Doordat hij in zijn kunstzinnig bezig zijn niet schuwt vrij werk en toegepast werk af te wisselen, zijn ontwikkelingen op beide gebieden impulsen gebleken om het totale oeuvre van hoge kwaliteit te doen zijn. Gerrit Westerveld heeft daarbij zijn capaciteiten in dienst gesteld van andere kunstbeoefenaren om tot gezamenlijke creaties te komen. De synergie van bijvoorbeeld dichtkunst en grafische vormgeving heeft een serie unieke producten opgeleverd. Hiertoe werd door hem de uitgeverij Kleinood & Grootzeer opgericht. Zijn op het minimalisme gebaseerde grafische vormgeving wist hij hiermee tot maximale bloei te brengen. Terecht kreeg hij hiermee nationale en internationale aandacht. Mede doordat Gerrit Westerveld zich engageert met diverse kunstzinnige en maatschappelijke ontwikkelingen heeft zijn toch al veelzijdige werk een brede maatschappelijke uitstraling gekregen. Met dit alles levert Gerrit Westerveld een unieke bijdrage aan het culturele leven van stad en ommeland van Bergen op Zoom.
Bergen op Zoom, 10 november 2001
Toespraak Gerrit Westerveld, 10 november 2001:
Vrienden en vriendinnen van de Sakko-prijs, Gerrit en Antoinette,
Het is mij een aangenaam genoegen hier weer te staan en namens de jury de laureaat van dit jaar aan U voor te mogen stellen.
We moesten een beetje moeite doen om hem op het spoor te komen want hij leeft en werkt enigszins in het verborgene, maar we hebben hem toch weten te vinden: Gerrit Westerveld, grafisch en beeldend vormgever te Bergen op Zoom.
En als je hem dan boven water hebt, en als jury unaniem hebt vastgesteld dat dit de laureaat voor 2001 is, dan moet je vervolgens nog maar zien om met hem in contact te treden. Ze hebben geen bel …. En daar sta je dan met je goede nieuws. Maar het is allemaal gelukt. We hebben de jury beoordeling weten over te brengen en Gerrit heeft gelukkig gemeend de Sakko-prijs ook in ontvangst te willen nemen. Anders waren we hier niet.
Wie is Gerrit Westerveld en wat is zijn metier? Gerrit is geboren en getogen in de Achterhoek, in Aalten. Een man met een onbezorgde jeugd tot hij naar de middelbare school ging.
Op de lagere school was de speelruimte vrij ruim, je kon een beetje experimenteren en allerlei kanten op fladderen, maar op de middelbare school zijn er dingen die moeten en die je niet altijd wilt en aan de andere kant dingen waar je gewoon geen ruimte voor krijgt en dat is niks. Maar het tekenen en schilderen ging opperbest en het was dan ook geen slecht idee om over te stappen naar de kunstacademie.
Je was daar een van de jongste studenten en in de roerige jaren zestig is dat een bijzondere tijd geworden.
Gerrit ontwikkelde zich, mede aan de hand van wat in die dagen actueel was en mede aan de hand van wat diverse leraren hem boden. Het was de tijd van bauhaus, pop-art, zero. Zijn interessen gingen uit naar het abstracte, het non figuratieve, hoe kun je met zo weinig mogelijk zo veel mogelijk uitdrukken. Minimalisme. Met het gebruikmaken van slechts enkele lijnen en slechts enkele kleuren iets communiceren. Vleugjes pop art, vleugjes kleurigheid.
In deze tijd ontwikkelde Gerrit zijn eigen stijl en werkwijze en hij omschrijft deze stijl zelf als abstract expressionisme, of poëtisch abstract.
Al snel na zijn academie-jaren vestigde Gerrit zich in Bergen op Zoom. Hier kon hij de combinatie realiseren die hij wenselijk achtte. Een werkkring waardoor er een inkomen zou zijn met aanvullend tijd en atelierruimte voor vrij werk.
Gerrit noemt zichzelf vooral een toeschouwer, iemand die het liefst wat meedobbert met wat zich zoal voordoet. Maar er dan wel instappen, wel participeren, erbij zijn. Zowel in het sociale en artistieke leven als in het creatieve proces. Niet teveel denken. Kunst maken is werken. Hout bewerken of linoleum. En dan kijken welke vormen er komen, en wat doen kleuren dan met die vormen. Zo ontstaat een soort ontdekkingsreis waarbij je jezelf kunt laten verrassen door wat zich voordoet. Je moet leren kijken naar je eigen werk zonder blokkades, maar ook het kijken naar het werk van anderen is van belang.
Zo is er een voortdurend bewegen tussen toeschouwer zijn en actor. Distantie en presentie. Het niets als basis …. Minimalisme.
In de jaren 60 maakte de kunstwereld zich sterk voor emancipatie en popularisatie van kunst. Het moest voor iedereen zijn, niet voor de elite. Dit streven naar gelijkberechtiging en gelijke mogelijkheden voor allen sloot eigenlijk ook wel goed aan bij het nest waaruit Gerrit voortkwam. Een Gereformeerde achtergrond in Aalten waar gewone armoe heerste. Niks bijzonders. Maar de culturele waarden van die achtergrond waren natuurlijk ook gericht op emancipatie van het individu en waardering van het individu, zonder rang of stand.
Gewoon, met je talenten die je gekregen hebt doen waar ze voor dienen. Het bepaalde o.a. de keuze voor de grafische vormgeving. Een schilderij is altijd duur en altijd maar voor 1 persoon. Grafische producten kunnen breder worden verspreid en goedkoper. Het was de sfeer van die tijd. Later komen dan de ontdekkingen dat kunst niet alleen te maken heeft met aanbod, maar ook met vraag. Niet iedereen vraagt om kunst, of om jouw kunst. En dan kom je weer terug op de basis ….. meedobberen, toeschouwen, en doen wat er voor je handen ligt. Kunst maken.
Maar dat doe je nooit alleen, ook al werk je in een atelier zonder bel. Gerrit heeft altijd een groot gevoel van solidariteit voor de kunstbroeders en zusters. En welk initiatief er in de stad dan ook is om deze groep bij elkaar te brengen of van dienst te zijn, Gerrit is erbij. Ook de diverse werkkringen brachten Gerrit in het midden van de maatschappij. Het creatief centrum, Vrederust, de reclamewereld. En dat is eigenlijk knap, dat je de indruk weet te wekken van een wat teruggetrokken man terwijl je eigenlijk gewoon overal bij bent en op creatief gebied zelfs best streberig genoemd kan worden.
Tijdens het jury-onderzoek kwam dat ook naar voren. Een wat stille achtergrondfiguur die op vele fronten actief is. Ik noem maar: Atelierroute, Amnesty, Arsis, U weet, dat is ook een vorm van de Bergse 3 A’s, naast Ansjovis, Aardbeien en Asperges. Heel bijzonder is te noemen het feit dat Gerrit samenwerkt met dichters. De manier waarop Gerrit de gedichten van anderen in een eigen grafische context zet, bijvoorbeeld bij de productie van leporello’s, is een kunst apart. Hiervoor is een eigen uitgeverij opgericht, Kleinood en Grootzeer.
Ik ga afronden, Gerrit wil namelijk heel graag zelf aan het woord komen, ik heb dat vanochtend in de krant nog kunnen lezen.
De jury van de Sakko cultuurprijs oordeelde dat het werk van Gerrit Westerveld prijzenswaardig is en dus een prijs verdient. En dat het werk van Gerrit Westerveld voor Bergen op Zoom van belang is door de maatschappelijke uitstraling die het heeft en die Gerrit er zelf aan weet te geven.
Bergen op Zoom, 10 november 2001.
Namens de jury namens Sakko BV
Willem Vermeulen, voorzitter. Theo Mangnus, Directeur.