De Sakko-prijs voor Kunsten en Letteren 2002 is toegekend aan
Alex Vermeulen
vanwege zijn imponerende staat van dienst als concertzanger zowel in onze regio als ver daarbuiten. Door van nature begiftigd te zijn met soepele stembanden en een daarmee gepaard gaande rapheid van tong kan Alex Vermeulen als begenadigd tenor een zeer omvangrijk concert- en oratoriumrepertoire vertolken. Hiernaast is Alex zeer actief als concert- en festivalorganisator. Hij weet zich daarbij verantwoordelijk voor zowel de artistieke- als organisatorische zaken. Vervolgens weet hij als zangpedagoog de liefde voor zijn vak op stimulerende wijze over te dragen op nieuwe generaties. Met dit alles heeft Alex Vermeulen een stimulerende invloed op het muziekleven in het algemeen en levert hij een unieke bijdrage aan het culturele leven van stad en ommeland van Bergen op Zoom.
Bergen op Zoom, 9 november 2002
Toespraak Alex Vermeulen, 9 NOVEMBER 2002:
Vriendinnen en vrienden van de Sakko-kultuur prijs, Alex en Karin, en de dochters; Lisanne en Sylvia.
Het is mij een aangenaam genoegen hier weer te staan en namens de jury de laureaat van dit jaar aan U voor te mogen stellen. Voor de 22-ste keer wordt deze prijs uitgereikt en de jury heeft gemeend dit jaar de prijs te moeten bestemmen voor Alex Vermeulen, Concertzanger en zangpedagoog te Bergen op Zoom.
Een man die geluid geeft .... en daar een kunst van heeft weten te maken.
Wie is Alex Vermeulen en wat is zijn metier?
Voor alle duidelijkheid en met een variant op snip en snap ’t is niet m’n broer en ut is ook niet de zoon van m’n vader.
Als je wilt weten wie Alex is,dan zou je natuurlijk zijn CV kunnen opvragen om daar achter te komen, maar dan krijg je een papier onder ogen met een dermate gedateerde foto dat je de man in kwestie nauwelijks nog kunt herkennen.
Beter is het om hem op te zoeken en kennis te maken.Je wordt dan hartelijk ontvangen, met koffie en koek …. en … er vallen geen stiltes. Alex babbelt wel. Maar dan valt het nog niet mee om hem te leren kennen, want met al dat gepraat laat hij zich niet makkelijk kennen.
Alex werd geboren in Eindhoven, de lichtstad. In 8 jaar tijd verhuisde hij 4 keer naar en rondom Tilburg. En toen Alex 8 was was hij al lid van een koortje, een kerkkoor. En dat was nog voor vaticanum II … toen kerkmuziek nog kerkmuziek was, met Latijn en gregoriaans.
Als Alex op een gegeven moment ervoor kiest, nadat dat in zijn omgeving al herhaaldelijk tegen hem was gezegd, om naar het conservatorium te gaan, belandt hij uiteindelijk in Amsterdam. Hij krijgt daar les van zeer gerenommeerde musici. Ook kreeg hij de gelegenheid om in Brussel te studeren. Telkens studeerde hij af met lof en bijzondere onderscheidingen.
En dan volgt een beroepsleven als musicus, als concert en operazanger met een opeenstapelingen van hoogtepunten. Alex heeft gezongen onder leiding van allerlei dirigenten en daar waren ook hele beroemden bij. Zelf zegt hij dat er dirigenten bij waren waar hij zoveel respect voor had ….. dat hij er een braaf jongetje van werd. Het is bekend dat het niet alle dirigenten gegeven is om dat mee te maken.
Na enkele jaren zo’n beetje als allrounder in het vak gestaan te hebben kwam de behoefte om duidelijker keuzes te maken. Opera en operette kwamen bij die keuze op een tweede plan te staan en de hoofdaandacht ging uit naar oratoria, concertzang, liederenrecitals en dan mag dat best een heel breed repertoire genoemd worden. Alex zingt veel stijlen uit veel perioden. Eigenlijk heb ik maar 1 criterium gehoord wat Alex hanteert … het moet goede muziek zijn, degelijk, dan kan je het ook zingen. En wie is dan degene die dat bepaalt? …. Nou ja, dat is wel duidelijk.
Alex is perfectionist ….. maar dat is hij ook voor zichzelf, heeft veel commentaar op zichzelf en dat houdt mensen scherp.
In 1981 komt Alex in Bergen op Zoom wonen. Hier werkt hij, trouwt hij en krijgt hij met Karin samen twee dochters. Vanuit Bergen worden vele reizen ondernomen naar allerlei concertzalen om te zingen. Alex doet zelf een beetje makkelijk over Bergen op Zoom en dat chauvinisme van die Bergenaren, maar die snappen wel waarom je hier bent komen wonen ….. Bergen is toch minstens het centrum van de Benelux, zo niet van Europa, dus is het heel begrijpelijk dat mensen hier wonen die werken in Amsterdam en Brussel en Hilversum en noem maar op.
Dat al dat reizen ook een keerzijde had weten diegenen die het levensverhaal van Alex kennen maar al te goed. Door een verkeersongeluk kwam er een forse secuur in je carrière …… de tijd voor en na 1990. En erna gingen de dingen op een ander tempo.
Maar niet met minder eisen te stellen aan jezelf en anderen. Voor wie dat nog niet doorhad, Alex is een beetje een perfectionist ….. zelfs zo’n beetje dat anderen dat door hebben.
We maken het ons in de jury van de Sakko-Cultuurprijs nooit makkelijk als het gaat om de vraag wie deze prijs mag krijgen. Het moet gaan om mensen die echt kunstenaar zijn, creatief, een eigen inbreng hebben in de dingen die ze doen. Wat is nou de kunst ….. aan het zingen van teksten en noten die door een ander zijn bedacht? Het is een vraag die wij onszelf stelden en die ik ook aan Alex gesteld heb.
Zingen is gewoon een vak …. Je moet er technische dingen voor kunnen, met je stembanden, met teksten leren en noem maar op. Het gaat om techniek. En dan maakt het eigenlijk niet uit wat je zingt …. Liefdesliedjes of psalmen. Maar de kunst is ….. Dat goede muziek een eenheid heeft van inhoud, tekst en klank, dat het een emotie verwoordt ….. en dat je die weet over te brengen. Dat er bij het publiek een snaar geraakt wordt door jou.Ook al verstaan ze de woorden niet …. Het communiceren van de emotie van liederen, oratoria e.d., volop gedragen door je technische vaardigheden, daar begint zingen kunst te worden. Om het met woorden van Alex zelf te zeggen …. Als de hersens stoppen en het hart het overneemt …. Dan maak je van zang … kunst.
Nou, dat kan Alex … en dat doet Alex
Maar dat was nog niet genoeg. Hij vond dat er in de regio Bergen op Zoom nou niet zo geweldig veel te beleven viel op het gebied van goede muziek. Voor echte Bergenaren is dit een moeilijk stukje want die gaan altijd prat op wat we allemaal voor geweldigs hebben. Nou, dat is ook zo, maar het kan altijd meer en beter, nietwaar? Dus begon Alex zich te begeven op het terrein van de organisatie van festivals en concerten.
Nou zingt Alex ook heel vaak en heel graag de Mattheus-passion, maar hij had toch niet kunnen vermoeden dat de organisatie van dat alles ook een lijdensverhaal is. Wat moet je optimistisch zijn en een doorzetter om dingen voor elkaar te krijgen.
Alex heeft een simpele instelling als het gaat om zijn contacten met bijvoorbeeld de overheid of sponsors …
Straatstenen kosten geld Lantaarnpalen kosten geld Ambtenaren kosten geld Kunst mag ook geld kosten
Overheid en geld en kunst.
Ik denk, als jullie je op een familieverjaardag vervelen, dat het heel makkelijk is om Alex op dit onderwerp te brengen en dat je dan even onder de pannen bent want hij kan daar uitvoerig en furieus over oreren.
Ik weet niet of de aanwezigheid in diezelfde familie van de wethouder van cultuur dan nog voor hilarische momenten zorgt maar daar zou je je wat bij kunnen voorstellen.
Inmiddels mag Alex terugkijken op een omvangrijke serie evenementen die de afgelopen jaren gehouden zijn en gelukkig ook voor de toekomst op stapel staan. Hij weet daarbij grote groepen mensen op de been te brengen om dingen te organiseren en om zijn muziek te consumeren. En met het grootste gemak staat hij bijv. in de Gertrudiskerk allerlei zaken te regelen voor de uitvoering van de Mattheus en na een kwartier op het podium om 1 van de partijen te zingen.
Alex is solist ….. ik denk ….. niet alleen op muzikaal gebied. En dan ben je lid van een serviceclub, de Rotary, nou ja …. Dat zijn allemaal solisten …. En toch lukt dat dan, met die Mattheus-passion. Dat soort initiatieven zijn prima en daarmee wordt aan de samenleving van onze stad echt iets toegevoegd.
Heel belangrijk is dat Alex zelf ook al die jaren les geeft. Als je je eigen vak serieus neemt moet je dat ook aan jongere generaties willen overdragen. En met dit laatste aspect hebben we Alex leren kennen als een man die met hart en ziel kunstenaar is, zelf die kunst wil beoefenen, niet te beroerd is om initiatieven te nemen om de voorwaarden daarvoor te verbeteren en ook nog van harte bereid is om zijn metier over te dragen
Als je dat allemaal met durf doet …. Dan heb je een prijs verdient.
Bijvoorbeeld de Sakko prijs voor kunsten en letteren.
Bergen op Zoom, 9 november 2002.
Namens de jury namens Sakko BV
Willem Vermeulen, voorzitter. Theo Mangnus, Directeur.