De Sakko-prijs voor Kunsten en Letteren 2005 is toegekend aan
Fred de Ron
vanwege zijn hoogwaardige en creatieve prestaties in verschillende kunstzinnige disciplines en genres. Vanuit een voortdurende scheppingsdrang grijpt Fred naar pen, penseel, piano - of welk instrument dan ook - om zijn verhalen te vertellen en te verbeelden. Hij maakte talloze schilderijen in popart stijl en schreef een reeks musicals die, zowel in Bergen op Zoom als elders in het land werden en worden opgevoerd. Ook is hij een begenadigd en enthousiast uitvoerend musicus. Of hij nu schildert, schrijft, musiceert of componeert, in elke discipline lukt het Fred om vanuit de door hem beleefde werkelijkheid nieuwe werelden te creëren en deze weer in handen van anderen te geven. Zo ontstaan op het doek of op het toneel uit oude verhalen weer nieuwe belevenissen in bonte kleuren en eigentijdse klanken. Hierbij weet hij als docent vele jongeren in hun hart te raken en hen te stimuleren om eigen creatieve kanten te ontdekken. Zo maakt hij op een geheel eigen wijze de culturele wereld voor hen toegankelijk. Met dit alles levert Fred de Ron een unieke bijdrage aan het culturele leven van stad en ommeland van Bergen op Zoom.
Bergen op Zoom, 12 november 2005
Toespraak Fred de Ron, 12 november 2005:
Vriendinnen en vrienden van de Sakko-Cultuur prijs,
Het is mij een aangenaam genoegen hier weer te staan en namens de jury de laureaat van dit jaar aan U voor te mogen stellen. Het is de 25-ste keer dat deze prijs wordt uitgereikt en we wilden bij die 25-ste keer eigenlijk geen onderscheid hoeven maken tussen schilders, schrijvers, musici, beeldende vormers of welke kunstcategorie dan ook. Vandaar dat de keus is gevallen op Fred de Ron, multi-talent, uw en onze laureaat dit jaar.
Ergens kwam er nog een stemmetje vandaan die zei: en als het nou een Frederique de Ron geweest was wat dan? Já, zo multi is Fred nou ook weer niet, maar ik zou zeggen: zelfde prestatie: zelfde prijs. We kijken naar kunstvormen, naar creatieve producten. Het primair kijken naar mannelijk of vrouwelijk vinden wij namelijk, om het met de titel van een toneelstuk te zeggen: een rits te ver. En een mevrouw of meneer El Ron ?? zelfde antwoord.
Terug naar het feest van vandaag: Fred de Ron dus, schilder, tekenaar, musicus, componist, tekstschrijver. Toon- woord- en kleurkunstenaar. Je zou zeggen ...... allemaal heel verschillende metiers ..... word je daar niet schizofreen van? Kan je dat allemaal tegelijk? Of is er misschien een eerste en tweede keus kunstvorm in deze rij? Of .... is er ergens in al die dingen toch een eenheid, toch een rode draad te ontdekken?
Ik ben eens gaan kijken bij Fred, en praten, hoe hij werkt, hoe dingen tot stand komen. Hoe werkt dat in je hoofd en in je agenda, al die aandachtsgebieden. En ik geloof dat ik ergens wel een beetje een rode draad heb kunnen aantreffen.
Eigenlijk is Fred helemaal geen schilder, en ook geen tekenaar, en geen musicus of musicalschrijver of componist. Fred is iets heel anders. Hij past namelijk heel goed in de traditie van de verhalenvertellers. Mensen die heel breed geïnteresseerd zijn, overal komen, van alles oppikken ....... dingen horen en zien en lezen, observeren, ....... en daar dan weer wat mee doen. Verhalen vertellen ….. niet alleen in woorden, maar ook in klanken en kleuren.
Een veelheid aan informatie, aan emotie, aan vragen en antwoorden, dat vormt een nieuw verhaal, een eigen verhaal, en daar wil je dan een vertel-vorm voor zoeken. Het verhaal weer doorgeven of weggeven .... vertellend ..... , maar dan in de vorm van een schilderij of een musical.
In die kleurrijke en klankrijke vertellingen is niets absoluut, niets is taboe, wel is er actualiteit. En zeker bij de musicals is er een absolute gerichtheid op de leefwereld van de jeugd.
Als je schildert begin je niet met een doek, maar met een oude deur. En als je op die oude deur bezig bent dan kan het gebeuren dat er allerlei dingen ook op worden getimmerd. Jouw schilderijen zijn eigenlijk collages. Allerlei elementen uit andere verhalen vormen samen weer een nieuw verhaal.
Als je bijvoorbeeld een explosieve dame wil schilderen, dan vertel je haar verhaal niet alleen met de kleuren van je palet, maar ook door er een stel rotjes bij te plakken. Je haalt allerlei elementen uit het leven van alledag bij elkaar en vormt daarmee nieuwe werelden met een eigen stijl en ritme. Want ook je collages en schilderijen hebben ritme. Je muziek is kleurrijk en je beeldende vormen zijn klankvol en ritmisch.
Verzamelen, vertellen, een eigen leven geven, dus loslaten.
Zo gaat het ook bij je musicals. Je ordent de wereld van nu in een nieuw verhaal. En dan kan de G7 ineens een vergadering worden van de 7 grote goden: Boeddha, Allah, Jehova, Zeus, en hun collega’s. En dan is het spannend wat anderen ermee doen, regisseurs, spelers, ..... Afijn, U ziet en hoort nog wel tijdens deze zitting.
Fred, het zat er allemaal van het begin al in. Als tiener begon je ooit met het tekenen van strips en cartoons. En als jong volwassene maakte je politieke prenten die door de ppr-raadsleden op de stoel werden gelegd van de wethouders die op jouw cartoon in de mangel werd genomen. Ik heb een paar van die oude cartoons mogen bewonderen …… De namen van de wethouders zijn veranderd …. maar verder zijn je cartoons ook nu nog bruikbaar, heel actueel. Vol humor.
En dat is iets, humor, dat hoort ook bij al je werk. De musicals getuigen ervan en je levensgrote collages, maar ook in jouw rol als uitvoerend musicus, over de hele range van stijlen: van jazz-oude stijl tot en met jump and jive. In je eigen arrangementen sluipen aldoor van die typische Fred-geintjes door.
Het ordenen van de wereld zoals die zich aan je voordoet. Daar gebruik je je creativiteit voor. Je zei tegen mij: het maakt ook gelijk je hoofd schoon, bezig zijn ruimt op, de indrukken die je krijgt en de dingen die je tegenkomt. En vanuit die ordening ontstaan nieuwe werelden, nieuwe verhalen, en die moet je dan weer loslaten. De teksten en composities worden ingeleverd bij de drukkerij en uitgegeven en anderen, in het hele land, gaan er dan mee aan het werk.
De collages en schilderijen worden verkocht of weggegeven en anderen richten er hun wereld mee in. De klanken van muziek versterven en anderen nemen ze in hun hart mee naar huis. Jij laat los. Het verhaal gaat verder.
Om zo multidisciplinair te kunnen werken moest je allereerst los zien te komen van je academische remmingen. Of academische discipline, zo mag je het ook noemen. Tijdens je opleiding leerde je in vakjes denken en werken. Disciplines. Maar deze vakjes waren je altijd te krap, vandaar dat je zocht naar een andere manier van omgaan met materialen en vandaar je voortdurende zoektocht naar het leren omgaan met verschillende media.
Je bent hierin buitengewoon creatief en productief gebleken.
En je houdt dit niet voor jezelf. Je bent hierin altijd op mensen gericht geweest, op teamwerking. Je musicals worden uitgegeven en ook elders in het land uitgevoerd. Je beeldend werk verdwijnt bijna vanzelf uit je atelier. Muziek maken doe je in telkens wisselende formaties, en je hoeft niet eens altijd de eerste viool te spelen.
Je hebt bovendien de gave van het leraarschap. En als docent op het Moller heb je een geweldig groot podium om de kunst en cultuur aan de man te brengen. Inmiddels weten al enkele generaties scholieren hier over mee te praten. Zelf zeg je dat dit allemaal geen verdienste is, omdat je tot in je vezels leraar bent en omdat je in het contact met de jeugd ook nog eens een belangrijke inspiratiebron ziet. Zij zetten jou als het ware achter je ezel of achter je bureau of keyboard….. en daar groeien dan weer nieuwe verhalen.
Dit alles bracht de jury tot de keuze op Fred de Ron als prijswinnaar van de Sakko Cultuurprijs 2005.
Bergen op Zoom, 12 november 2005.
Namens de jury namens Sakko BV
Willem Vermeulen, voorzitter. Theo Mangnus, Directeur.