De Sakko-prijs voor Kunsten en Letteren 2009 is toegekend aan
Marie-José Bakker-van Gils en Jacques Bakker
vanwege de uitzonderlijke kwaliteit van hun fotografiewerk in het algemeen en hun kunstfotografische projecten in het bijzonder. Van huis uit geïnspireerd door het wonder van de donkere kamer ontwikkelde Jacques Bakker zich reeds op jonge leeftijd tot een zeer verdienstelijk fotograaf. Door haar huwelijk met Jacques raakte ook Marie-José geïnteresseerd in deze professie en ontdekte vervolgens in zichzelf de sluimerende kunstenares. Beide echtelieden werken artistiek zo zeer samen dat eigen rollen moeilijk te onderscheiden zijn. Beiden proberen karakters en identiteiten in beelden te vangen. De eindproducten leveren daardoor niet alleen mooie plaatjes op, maar ook altijd intrigerende praatjes. Verstilde beelden die de toeschouwers aanspreken.
Vanwege deze kwaliteit is het werk van het echtpaar Bakker op verschillende plaatsen in Europa tentoongesteld en ook in diverse publicaties terecht gekomen. Daarbij tonen de laureaten zich gedreven dienaren van hun kunstvorm door activiteiten op het terrein van de internationale vakorganisaties en door het geven van cursussen aan belangstellenden. De bedrijfsnaam Fotolino is door dit alles een begrip geworden voor kwaliteit en artisticiteit. Mede door de interlokale en internationale uitstraling van alle activiteiten en prijzen die reeds eerder werden ontvangen, heeft de jury vastgesteld dat zowel Marie-José als Jacques hiermee een belangrijke bijdrage leveren aan het artistieke leven en de culturele uitstraling van stad en land van Bergen op Zoom.
Bergen op Zoom, 7 november 2009.
Toespraak Marie José Bakker-van Gils en Jacques Bakker, 7 november 2009
Vriendinnen en vrienden van de Sakko Cultuurprijs.
Het is mij, zoals elk jaar weer, een aangenaam genoegen hier voor U te staan om aan U de laureaat van dit jaar te mogen voorstellen. En dit jaar een extra aangenaam genoegen omdat er dit jaar zelfs twee laureaten zijn. Marie Jose Bakker–van Gils en haar man Jacques Bakker. Beiden zijn kunstfotograaf en hun werk is zozeer verweven met elkaar dat wij als jury het onderscheid niet konden vaststellen en dus maar kozen voor een dubbele nominatie.
Marie-Jose heeft een behoorlijke omweg gemaakt. Geboren in Oosterhout en getogen in Ossendrecht is al een aardig route. Maar dan ook nog eerst kleuterleidster worden en vervolgens fysiotherapeute om uiteindelijk je echte plek te ontdekken, namelijk achter de lens van een digitale camera en achter het beeldscherm om vervolgens te kiezen en te bewerken.
Voor Jacques lag dat allemaal heel anders. Hij kreeg de fotografie met de paplepel binnen, om het zo te zeggen. Als klein kulleke zat hij reeds bij zijn vader in de donkere kamer om het wonder te bekijken van de blanke vel waarop heel voorzichtig dan de contouren van een beeld zichtbaar werden. Als kind wilde hij overigens postbode worden of conducteur. Beide beroepen zijn zo’n beetje afgeschaft dus wees maar blij.
Jullie werkzaamheden op het gebied van de fotografie laten zich eigenlijk onderscheiden in twee categorieën: het werk in opdracht en het vrije werk. Dat werk in opdracht kan van alles zijn. Gebouwen, industriële installaties, vrachtwagens, bruidsreportages, portretten en noem maar op.
Bij het vrije werk heb je geen opdracht en geen sturing. Dan gaat het om inspiratie, om ideeën die je al in je hoofd hebt zitten, dingen die je eens wilt uitproberen. We zien hier een serie kunstfoto’s die het resultaat hiervan zijn. En bij het uitwerken van dit soort series zijn jullie ook het meest samen aan de slag, zo heb ik begrepen.
Bij de kunstfotografie grijpen ook jullie vaak terug op de klassieke uitdaging van elke beeldende kunstenaar: het naakte menselijke lichaam. Het model. Maar waar de beeldhouwer zo perfect mogelijk zijn model wil vormgeven in steen of brons, daar gaan jullie juist niet fotografisch te werk.
Je zoekt en speelt met licht en donker, met ritme van vormen en met compositie. De series waar modellen poseren met als attribuut dierlijke schedels of hoorns of welke restanten dan ook geven de toeschouwers de verrassende ervaring dat daar een nieuw beeld ontstaat. Levend-dood, vlees en bot. Een beetje verwarrend. Hard en zacht, warm en koud, glad en scherp, maar toch 1 vorm, 1 beeld.
Zit daar een filosofie op het leven achter? Waar ook contrasten in kunnen zitten zoals die juist zijn opgenoemd? Nou ja, wie dat er in wil zien moet dat maar doen. Jullie zoeken vooral naar de schoonheid van deze speelse vormen. Het moet vooral mooi zijn.
Waarom zou je als fotograaf, met toch een goed gevulde opdrachten portefeuille met allerlei reportages en onderwerpen, toch ook nog bezig zijn met vrij werk? Jullie antwoord is simpel: Als je met kunstfotografie bezig bent dan dwing je jezelf tot een bepaalde manier van kijken en fotograferen. En dat heeft effect op al je werk. Kiekjes worden kunstwerken. Dat is heel goed te zien aan de serie zwart-wit portretten waar jullie mee bezig zijn in het kader van het 70 jarig bestaan van jullie bedrijf. Dus met vrij werk bezig zijn straalt als het ware uit op al je werk en daarmee wint je gehele productie aan kwaliteit en kunstzinnigheid.
Jullie werken veel samen maar doen ook eigen dingen. Een vraag die dan opkomt is: Zit er nou helemaal geen verschil in het aandeel van Jacques en dat van Marie-Jose in bijvoorbeeld deze series? Nou, ik heb toch wel een beetje een accentverschil menen te mogen ontdekken tijdens onze gesprekken.
Waar Jacques met de schoonheid van het beeld bezig is, de vormen, het ensemble, het eindresultaat, daar is Marie-Jose wat meer bezig met de relaties. De mens, de man of vrouw, zijn of haar persoonlijkheid.
Wat is hier uiteindelijk van te zien op de foto’s. Persoonlijkheden van mensen zijn altijd mooi, zo zei jij. Je kunt bij wijze van spreken van een lelijke bruidegom ook een foto maken waarop deze echt is te zien zoals hij van binnen is en dat is altijd heel mooi. Ik weet niet of dat dan toch weer de kleuterjuf in je is die het samen met de fotografe op een akkoordje heeft gegooid maar het is aan jullie werk in ieder geval te merken. De ogen spreken, er is contact en relatie. Denk weer even aan de serie van 70 als voorbeeld hiervan, maar ook jullie bijdrage aan het boek voor Elisen.
Jullie hebben met jullie werk een internationaal podium opgezocht. O.a. door deelname aan wedstrijden buiten onze stads- en landsgrenzen en o.a. door lidmaatschap van internationale vakorganisaties. Dit heeft jullie prijzen opgeleverd en tentoonstellingsmogelijkheden.
Qualified European Photografer is de subtitel die je met recht achter je bedrijfsnaam mag plakken. De kwaliteit van jullie werk was ook ongekend goed zichtbaar aan die prachtige kunstkalender die op initiatief van Krot en Co een aantal jaren geleden is verschenen. Kwaliteit, originaliteit, een eigen plek daarmee in de samenleving, en vooral ook een soort ambassadeursfunctie die jullie werk heeft doordat het ver buiten de grenzen van onze stad gepresenteerd is.
De jury was unaniem in haar oordeel dat de Sakkoprijs voor 2009 bij jullie terecht moest komen.
Bergen op Zoom, 7 november 2009.
Namens de jury, Namens Sakko b.v.,
Willem Vermeulen, voorzitter. Peter Etman, directeur.