De Sakko-prijs voor Kunsten en Letteren 2012 is toegekend aan de heer
Jasper Soffers, jazzpianist,
vanwege zijn zeer vele, zeer artistieke en zeer inspirerende activiteiten als uitvoerend musicus. Jasper is een veelgevraagd en veel geroemd pianist op de allergrootste podia, waar ook ter wereld. Hij beperkt zich daarbij niet tot jazzmuziek en draait zijn hand evenmin om voor kleinkunst of popmuziek.
Jasper Soffers behaalde als eerste aan de Bergse muziekschool het C-diploma Lichte Muziek. Ook als student van het Rotterdams Conservatorium heeft hij de weg gebaand voor vele latere musici, door in dit genre niet alleen te studeren maar ook te excelleren. Hij heeft hiermee het begrip ‘lichte muziek’ gewicht gegeven.
Waar Jasper aan de ene kant in staat is om improviserenderwijs te soleren, verstaat hij tevens de kunst om zich geheel in dienst te stellen van de begeleiding van vaak vocale solisten. In zeer grote producties voelt hij zich eveneens thuis en weet hij de juiste toon aan te slaan.
Waar live muziek een zekere vluchtigheid kent, heeft Jasper Soffers inmiddels ook prestaties vastgelegd via cd opnames. De CD ‘Dutch Songbook’, samen ontwikkeld met Jan Menu en anderen, verraadt naast het grote improvisatie talent een bijzondere gave voor arrangeren.
Geplaagd door een niet aflatend streven naar ultieme technische beheersing en muzikale perfectie is hij in staat studenten te begrijpen en te begeleiden, onder meer door les te geven aan enkele conservatoria in Nederland.
In Bergen op Zoom was hij al jong betrokken bij de activiteiten van de stichting Bergse Jazz Evenementen en ook in latere jaren nog geregeld muzikale gast tijdens dit festival in zijn woonplaats.
Met dit alles draagt hij de naam van zijn geboortestad op bijzondere wijze naar buiten en is aldus een waardig ambassadeur van de jazzmuziek en van het rijke culturele leven van het Markiezaat en van Bergen op Zoom in het bijzonder.
Toespraak Jasper Soffers:
Vriendinnen vrienden van de Sakko Cultuurprijs.
Beste Jasper, Jacqueline, Claire en Jasmijn.
Het is mij, zoals elk jaar weer, een aangenaam genoegen hier voor U te staan om aan U de laureaat van dit jaar te mogen voorstellen. Jasper Soffers, geboren en getogen Bergenaar, loot uit een vele generaties oude Bergse familie, nog net geen 40, en wel al ruim 25 jaar met muziek bezig.
Toen hij 10 jaar oud was had hij iets met ridders, kastelen, wellicht ook al jonkvrouwen, maar in ieder geval ook iets met de muziek die hier bij hoorde. Dus ging hij op muziekles, …. Het werd geen luit, blokfluit of tamboerijn, maar klavecimbel. Wie als eerste de moed opgaf, jij of jouw docent, dat laten we in het midden maar een vol jaar heeft het niet geduurd.
De overgang naar piano lag voor de hand, maar ook nu was er nog geen mens die dacht aan grootse prestaties of internationale roem. Want de noten van Mozart, Chopin en Beethoven in de toetsen drukken was een kunstje wat je wel aankon maar voor de resultaten van jouw vertolkingen liepen maar weinig mensen echt warm. Om te beginnen jij zelf al niet.
Tot op een dag er ergens bij iemand een lichtje op ging. Lichte muziek ….. dat is ook muziek …… hoewel dat toen binnen de muziekschool nog een beetje vloeken in de kerk was. Maar jij werd de eerste die op dit genre werd losgelaten. En de kenners weten: het gaat dan niet alleen maar om een ander genre, we hebben het feitelijk ook over een geheel andere speelstijl, en niet alleen technisch:
Waar het vertolken van klassieke muziek vooral het volgen van de componist met zich meebrengt – hij of zij heeft de nootjes immers bedacht en aan het papier toevertrouwd – aan jou om zijn of haar ideeën en gevoelens in jouw vingers te krijgen en via jouw vingers aan het instrument toe te vertrouwen. Wij kunnen alleen maar met het grootste respect spreken over jouw vakbroeders die de grote werken van de klassieke muziek muzikaal kunnen ontvouwen …. …. Maar waar het vertolken van klassieke muziek vooral het volgen van de componist met zich meebrengt, daar gaat er bij met name de jazz een wereld open aan eigen inbreng…..
Natuurlijk, er zijn schema’s, er zijn de akkoorden en de afspraken met de collega’s met wie je samen musiceert, maar dan is er ook nog heel veel ruimte voor eigen inbreng, improvisaties solo’s, vrijheid om desnoods elke dag het net weer even anders te laten klinken. Je vertolkt niet alleen wat al bedacht is …..……. maar bij deze genres kun je met recht zeggen: je máákt muziek.
De Jazz …… maar ja, …. dan wordt je verleid om musicals te spelen en zit je weer helemaal vast aan elke noot op zijn eigen plek en geen tel ruimte om eens als grote verrassing een mooie solo er in te gooien ….. maar wat een feest, grote podia, duizend koppig publiek, geweldige zangers en zangeressen.
Je hebt in de loop der jaren een geweldige techniek weten te ontwikkelen. Jouw vingers lijken moeiteloos te dansen over de toetsen en kiezen als het ware gedachteloos welke toets beroerd moet worden en met welk toucher …. Maar hier zit een oeverloze drang naar perfectie achter, heel veel oefenen en techniek ontwikkelen. Samenvattend zou ik willen zeggen: Het kunstje wordt tot kunst.
Een bijzondere periode in jouw muzikale carrière werd de tijd dat je vanachter de vleugel ook nog een orkest aan ging sturen. Je zou het Multi-tasken mogen noemen op hoog niveau, maestro met een extra handicap, om een recent tv programma te parodiëren ….. want het is zeker een bijzondere prestatie. En dat allemaal voor het publiek ! Maar ja…. : there is no business like showbusiness.
Nog even terug naar dat jongentje ….. een jonge tiener ….. wat haast niemand weet is dat jij al heel jong mee deed aan het schoolconcert tijdens het Bergse Jazz-weekend. Misschien wel je Bergse debuut. Jasper speelde “the entertainer” …. Helemaal zwart geschminkt. En niemand herkende je. Jasper is inmiddels uitgevlogen, maar die schoolconcerten zijn er nog steeds …. En z’n pa doet ook nog steeds mee.
Jasper behaalde in Bergen op Zoom als eerste het C-diploma lichte muziek. Hierna volgde de Roosendaalse jazz-academie en vervolgens vanaf 1993 het Rotterdams conservatorium. Omdat hij meteen in de big band van het conservatorium mocht spelen,mocht hij mee op tournee door de Verenigde Staten. Hier speelde hij in Boston, in New-York en in Baltimore. Nou ja, daarna ging de wereld open voor je: Jakarta, Indonesië en Bangkok,Thailand. En tot op de dag van vandaag geniet je er enorm van .... hotels in en uit, veel reizen, veel zien, natuurlijk, het beperkt je sociale leven hier en je moet je tijd met de familie en met je dochters echt plannen maar .... voorlopig kan je er geen genoeg van krijgen.
Je hield je op het concervatorium niet alleen bezig met Jazz, maar ook Salsa, de Cubaanse stijlen en Brasiliaanse muziek stijlen hadden je aandacht.
Een apart vak, zo mag je dat wel noemen, is het begeleiding van solisten. Ook al tijdens je studie begon je hiermee. De beroemde zangeres Coco York gaf toen les in Rotterdam en had jou “in het snotje” gekregen. Je begeleidde haar studenten en op een gegeven moment ook haar zelf. Ze nam je mee naar diverse Amerikaanse ambassades en ook naar de jazz festivals van Malta en Azerbedjan en nog veel meer.
En tussendoor behaalde je het diploma Docerend/Uitvoerend musicus cum-laude,met een extra aantekening voor het begeleiden.
En was Bergen op Zoom ver uit beeld? Eigenlijk niet. Hier woon je, hier vind je rust, hier is je familie en soms speel je hier. Bijvoorbeeld tijdens het Bergse jazz-festival. Soms solo, soms in een begeleidingsgroep. Je hebt hier ook wel eens je eigen zingende zus begeleid. Weet U, op 1 punt is het Bergse jazz festival werkelijk uniek in de wereld. Iets wat je nergens tegenkomt en wat wij alleen maar wel hebben …… en jij kan er over meepraten, je kunt het vergelijken. Bergen op Zoom heeft het enige jazz-festival ter wereld waar de bewoners de kunst hebben ontwikkeld om tijdens het musiceren een belangrijk aandeel in de algehele sfeer voor zichzelf op te eisen door overal luidkeels doorheen te kakelen. Dat vind je nergens. Maar ja …..
Een jeugddroom van jou: je zou toch in het metropole orkest mogen spelen. Die droom kwam uit ! Je bent daar nu zelf vast aan verboden. Ook ben je als docent aan het werk, aan het Prins Claus conservatorium van Groningen en aan het Koninklijk conservatorium van Den Haag. Je geeft gastlessen in verschillende landen en gaat geregeld op tournee.
Het is nog niet genoeg. Samen met Jan Menu en anderen heb je een CD geproduceerd met als titel Dutch Songbook. Dit in navolging van het al bestaande project the American Songbook. Je maakte arrangementen met melodieën van bekende Nederlandse liederen. 100 jaar kleinkunst op een rijtje. Als extra inspanning maakte je die arrangementen in de Jazz-stijlen uit de tijd van die liederen. Een top prestatie. Hier horen we jou op volle toeren, improviserend en arrangerend. De creativiteit spat eraf, en, zoals je zelf zei: op zo’n moment zijn alle hersencellen aan het werk. Kennis, emotie, luisteren, als het ware proeven, creëren, mathematica, improviseren.
Het is een beetje zoals wanneer je met je kook hobby bezig bent, de Aziatische keuken, kruiden mengen, smaken mengen, proeven, geuren ruiken. Jasper Soffers, ik mocht hem aan U voorstellen. Hij loopt wel eens gewoon door de stad. Je zou hem kunnen aanraken. Velen van ons kennen hem. En soms zit hij, nog gewoner, voor een klein tentje op een camping, met z’n dochters. Wat zou die man nou doen, denken de mensen verderop in het rijtje. Dat is altijd een spelletje op campings, dat weten de kampeerders. Kleding verkopen of zo? Maar een paar dagen later loopt hij het podium op van een beroemd jazz cafe in new orleans of van 1 van de grote theaters van Berlijn, London of New York. Deze Bergenaar, nog net geen 40, vond de jury prijzenswaardig.
Bergen op Zoom, 10 november 2012
Namens de jury: Namens Sakko b.v.:
Willem Vermeulen, Peter Etman,
voorzitter directeur