De Tamoil Cultuurprijs voor Kunsten en Letteren 2021 is toegekend aan
de heer Nick Franken, digital artist en kunstfotograaf
vanwege zijn hoogwaardige prestaties in verschillende disciplines van de digitale wereld waarbij hij zijn veelzijdige artisticiteit combineert met een grote mate van vakbekwaamheid. De camera en de computer beschouwt hij als de kwast, het palet én het canvas voor zijn kunstuitingen.
Nick Franken weet vanuit het tweedimensionale platte vlak de toeschouwers op een driedimensionale manier aan te spreken zodat zij uitgedaagd worden tot een multi-dimensionale ervaring. Toeschouwers worden deelnemers.
In zijn werk laat Nick het licht schijnen op mensen die hij zonder uitzondering afschildert in hun eigen persoonlijkheid en schoonheid. Hij vertelt op deze manier het eigen verhaal van elke unieke mens.
Naast vrij werk heeft Nick zich toegelegd op commercieel werk en heeft hiervoor grote internationale waardering ontvangen. De jury heeft er vervolgens groot respect voor dat Nick Franken zijn bijzondere talenten ook beschikbaar stelt voor een aantal culturele instellingen in de Bergse samenleving.
Met dit alles levert Nick Franken een unieke bijdrage aan het culturele leven en de artistieke uitstraling van stad en land van Bergen op Zoom.
Bergen op Zoom, 6 november 2021
namens de jury namens Tamoil Nederland B.V.
Willem Vermeulen, voorzitter Ronald Kempen, managing director
Toespraak juryvoorzitter Willem Vermeulen.
Beste Nick, Liesbeth en jullie kinderen: Eva en Sèno, vriendinnen en vrienden van de Tamoil-Cultuurprijs,
Het is mij een aangenaam genoegen hier weer voor jullie allemaal te staan en namens de jury de laureaat van dit jaar aan U voor te mogen stellen.
En ik denk dat het wellicht voor het eerst is dat we vandaag te maken hebben met een kunstenaar die niet alleen nu hier in het Markiezenhof zit maar die ook in het Markiezenhof hangt!
In de middeleeuwen zou dat trouwens een enge gedachte zijn, hangen in het hof, maar ik doel natuurlijk op het werk hier aan de muren van Nick Franken, fotograaf / digital artist.
Toen deze prijs in 1981 werd bedacht moest jij nog geboren worden. Dat gebeurde in 1982. Je groeide op in bergen op Zoom, zat op de Margrietschool en op het Moller. In die tijd was jij al een computer-freak, in jouw eigen woorden, en het leuke was dat je al snel veel verder was op dat gebied dan je toenmalige docenten.
In je vrije tijd was je – wat ze toen noemden – een skater. Dat was niet alleen te zien aan je kledingkeuze (het eeuwige petje en zo) maar je deed er ook daadwerkelijk aan .... skaten.
En je skate-vrienden werden gelijk ook het eerste onderwerp van je hobby, het fotograferen. Je vriendin uit die tijd was Liesbeth en dat is ze tot op de dag van vandaag. Met haar kreeg je twee prachtige kinderen maar zij is ook nog eens de pijler waar je bedrijf op steunt. Administratie, organisatie, stimulering, heel belangrijk dus ..... Maar meer aandacht wil ze niet.
Ik noemde de Margrietschool en het Moller maar de eerlijkheid gebiedt wel te zeggen dat jij niet echt een type bent voor de schoolbankjes. Jouw educatie is meer een ontdekkingstocht geworden waarbij je telkens weer als het ware even ergens op een eilandje verbleef en daar oppikte wat je nodig had. En dan weer door!
Zo’n eilandje was het grafisch lyceum in Rotterdam. Ook was er een opleiding in Antwerpen .... toen nog met gewoon foto-rolletjes! Je hebt als assistent van een fotograaf gewerkt en daar veel van geleerd. Hoe fotografeer je een ijsje, ofwel iets wat er uitziet als een ijsje, maar wat dat natuurlijk niet is. En verder veel tijd besteden aan het ontdekken van de toen nog zeer primitieve digitale wereld. Dan beginnen ook de mogelijkheden te komen om te fotoshoppen.
Een ontdekkingstocht.
Het is net als met dat skaten ..... je moet een beetje lef hebben, maar je moet ook heel veel oefenen en soms op je bek gaan en dan niet bij de pakken neerzitten.
In 2008, in het eerste decennium van deze eeuw, begin je met een eigen bedrijf. Je werkt in opdracht en probeert ook nog aan vrij werk toe te komen.
En, dames en heren, nu moeten we elkaar even diep in de ogen kijken .... want hedentendage wordt er nogal eens neergekeken op kunstwerken die in opdracht worden gemaakt ..... kunstenaars die werken met een deadline en dan een rekening sturen ........ alsof echte kunst alleen kan ontstaan als er geen productie-afspraak in het geding is.
Dus voor mensen die dat denken ....... de Nachtwacht .... daar zijn we toch allemaal wel trots op ........ Nederlandse top-kunstbezit .... dat was voor Rembrandt een klus in opdracht.
Dus hopelijk zo rechtgezet.
Nick werkt voor opdrachtgevers uit de hele wereld. Zijn werk valt internationaal ook op. Hij komt voor in lijstjes – laten we maar zeggen de quote 500’s voor fotografie en digital art ..... en hij wordt nu gerekend tot de beste 200 kunstenaars ter wéreld ......
Bij de beste 200 reclame-fotografen – volgens het Lürzer’s Archive”
Bij de beste 200 mode-fotografen .... oké niet van die magere modellen, catwalk-types, maar meer van modellen met kleding in de Peaky Blinders style.
Ook jouw portretfotografie wordt alom bewonderd.
En het is mij al vaker opgevallen bij dit soort prijsuitreikingen ..... als je dan in Bergen op Zoom of Halsteren woont en je hoort tot de beste 200 ter wéreld ..... wat doe je dan het liefst ... ? een penthouse aan de Maas in Rotterdam ?? ..... Kapsones in Mokum ?? ...... of gewoon lekker wonen in onze gemeente en je skills en artisticiteit ter beschikking stellen aan deze samenleving.
We noemen: de BOV, The Music Company, citymarketing, het Markiezenhof, Gebouw T, stichting vastenavend, popmonument, de gemeente bibliotheek, Supersum, de herdenking op de Canadese begraafplaats, enz. Enz. Vaker dan dat mensen zich realiseren zijn we al werk van jou tegengekomen.
en dan moeten we het ook nog even hebben over jouw Allegorieën.
Dat zijn die foto’s van een soort van tableau-vivantachtige groepen. Bijvoorbeeld de gezellige huiskamer ...... een beetje een huishouden van Jan Steen. Het zou over de stad Bergen op Zoom kunnen gaan. De vraag is wie er gefocust is .... Er zijn kinderen die elkaar met knuppels te lijf gaan terwijl de volwassenen met héle andere dingen bezig zijn ..... om het zo maar even samen te vatten. In ieder geval was de fotograaf gefocust.
Hebzucht – hier in de tuin van het Markiezenhof, dat is er ook zo één.
Het is dan niet alleen een kwestie van op het juiste moment op de sluiterknop drukken. Er gaat een heel proces aan vooraf ...... een creatief proces.
Er is een verhaal wat je zou willen vertellen .... ! in beeld ... ! Want beelden zeggen veel meer dan woorden ..... Je kunt met beelden meer to-the-point zijn, kritischer ook ...... Maar hoe ga je dan dat beeld arrangeren? Er komen heel wat mensen bij aan te pas: stylisten, assistenten, locatie-scouts, make-up assistentie, kledingverzorgers. En al die mensen moet je dan ook op hun gemak stellen en overtuigen van jouw visie op wat er gaat gebeuren. En bij commercieel werk moet je die mensen ook nog eens allemaal betalen.
En dan ..... dan heb je een sticky vol opnames .... maar dan begint het werk voor de digital artist pas echt. Het wit kan witter, de zon kan zonniger en de de wolken kunnen wolkiger. En u hoort al wel waarom de jury onder de indruk was van deze Bergse kunstenaar. Want als jury kijken we altijd naar een aantal bepalende factoren. Professionaliteit is er 1 van maar ook ...... versta je je vak, je ambacht. Maar ook: welk eigen creatief proces brengt een kunstenaar tot zijn kunstuitingen? Welk verhaal wil er verteld worden?
Bij Nick is dat aan de ene kant een kritische kijk op de wereld en ook op onze stadssamenleving. Ons wordt een spiegel voorgehouden. Daarom is kunst ook zo belangrijk en cultuur. Zonder die spiegel zouden we maar doordraven .... soms moet je even stilstaan en nadenken ...... als mens ...... als samenleving ..... ook in de politiek .... waar ben je mee bezig .....??
Maar bij Nick speelt er nog een andere emotie ...... die over de mens, de medemens. Alle mensen zijn mooi! Het staat zelfs op je website, dacht ik. Alle mensen zijn mooi en iedere persoon is uniek met een eigen verhaal.
Maak daar nou eens beelden van .... bijvoorbeeld tegen de beeldvorming in van de vastgeroeste vooroordelen die er soms heersen. Over binnenlanders en buitenlanders ..... over mannen en vrouwen ....... over welk oordeel of vooroordeel dan ook ........ Misschien ook wel tegen het geweld van de sociale media in, die vaak domme en negatieve informatie rondtoeteren.
Een samenleving kan niet zonder dit soort kunst, zonder kunst en cultuur .... dat is wat we nodig hebben als frisse lucht om in te ademen. Kunst kan het maatschappelijke debat ondersteunen en bruggen slaan. We zouden er als samenleving zelfs wat voor over moeten hebben ..... subsidie of zo ........ zeg ik maar even richting iedereen die hier over gaat.
Maar goed ....... Iemand die in ieder geval aan dit debat heel graag een bijdrage levert, vanuit een jonge generatie, dat is de laureaat van dit jaar: Nick Franken.
Onder het motto: ik doe gewoon mijn ding en werk met veel plezier.